شهر تاریخی مالین

معرفی شهر تاریخی مالین

این شهر که شالوده شهر امروزی باخرز را تشکیل می دهد دارای قدمتی مربوط به زمان چهارم هجری قمری است و در 50 کیلومتری تایباد قرار دارد. محوطه‌ی مالین، هسته باستانی شهر باخرز کنونی است که به صورت تپه های بهم پیوسته ای در جنوب غرب این شهر قابل مشاهده است. گذشته از سابقه ی تاریخی پُر فراز و نشیب آن، که در متون متعدد قابل دسترس است، در حال حاضر نیز بقایای انبوهی از این محوطه‌ی بزرگ و ارزشمند باقی مانده است. وجود ارگی در میان برج و باروها و خندق و دیوارهای تو در تو و انبوه مواد برجای مانده، نشان دهنده‌ی شهری با ساختارهای حکومتی، حفاظتی و امنیتی است. این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۰۵ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مالین در اسناد تاریخی

در مورد شهر تاریخی مالین در بسیاری از نوشته های جغرافی نویسان و سفرنامه برخی از افراد مشهور متونی وجود دارد که از این میان به موارد زیر اشاره می کنیم:

مقدسی که در قرن چهارم می زیست در مورد مالین این گونه نوشته است:

« باخرز شهر حُبوب و مویز است و از آن پوشاک پارچه دوخته صادر می‌شود و مرکز آن مالناست که آباد می‌باشد».

ابن حوقل محل مالین را در مقابل کوه های هرات نوشته است، و یعقوبی در مورد مالین می گوید که از کوره های نیشابور است.

اصطخری مالین را این گونه توصیف می کند:

« بوژگان و مالن و چند ناحیه دیگر از محدوده گسترده نشابور (نیشابور) شمرده می‌شد و بوزگان تا مالن یک مرحله فاصله داشت».

حمدالله مستوفی درباره باخرز نوشته است:

«باخرز ولایتی است از اقلیم چهارم و ولایتی بسیار دارد و معتبر است و از مجموع مواضع، باغات انگور و میوه فراوان باشد، بتخصیص قصبه مالان، مالین که جای عظیم و پرنزهت است و خربزه بلند از جمیع خراسان مشهوراست».

لسترنج در کتاب خود این گونه بیان می کند:

«ظاهراً شهر مالین (مالن یا مالان) شهرساسانی ـ اسلامی است».

ساختار شهر باستانی مالین

محوطه تاریخی مالین به مجموعه تپه ها و مناطق پست پائین دست آن اطلاق می شود که در قسمت جنوبی شهر جدید باخرز قرار دارد. در میان آنها، تپه ای در مرکز محوطه قرار گرفته، که احتمالا زمانی ارگ این شهر بوده است. این ارگ در ابتدا دارای نقشه ای مربع شکل بوده که در اثر تجاوزاتی که صورت گرفته، امروز ما آن را به صورت دایره ای می بینیم. این ارگ به جزء دیوارهایی که شهر را در بر گرفته اند، دارای دو دیوار قطور جداگانه نیز است و مساحتی حدود 120× 130 متر مربع دارد و در بین آنها خندقی نیز جای دارد. به خاطر پیشروی زمین های کشاورزی در این منطقه نمی توان وسعت دقیق آن را تعیین کرد ولی ارگ، شارستان و ربض به همراه زمین های اطراف آن مساحتی حدود 40 هکتار داشته است. نصف این محدوده که بخش اصلی آن را شامل می شود، ساختاری شهری داشته و پلان آن از یک بیضی و یک مستطیل بهم چسبیده تشکیل شده است که به وسیله دیوارهای ضخیم محصور شده و از مساحتی در حدود 250× 850 متر مربع تشکیل شده بود و به وسیله سه حصار تو در تو محاصره شده بود که امروزه تنها دیواره جنوبی آن باقی مانده است. احتمالا دروازه های شهر در قسمت شمالی قرار داشته اند و راه ورود و خروج نیز از همین سمت بوده است. می توان گفت این شهر مانند بسیاری از شهر های زمان ساسانی از سه بخش کهن دژ، شارستان و ربض تشکیل می شده است.

برای تهیه بلیط اتوبوس هنگام سفر به باخزر، مستر بلیط می تواند گزینه ای مناسب و در خور باشد؛ خرید آنلاین از مستر بلیط مزایایی همچون تخفیف را برای شما به همراه دارد.